ҒАРЫШТЫҚ ФАКТОРЛАРДЫҢ ӘСЕРІНЕН АГРОГЛИФТЕРДІҢ ПАЙДА БОЛУ МҮМКІНДІГІ ТУРАЛЫ
DOI:
https://doi.org/10.26577/JPEOS.2024.v26.i1-i3Кілттік сөздер:
метеороидтар, метеор құбылыстары, агроглифтер, аспаптар кешені, талданған, егістік шеңберлеріАннотация
Бидай сабақтарының үлкен аумақта тұрақты орналасу құбылысын зерттеу негізінде (Вознесеновский құбылысы) осы және басқа да ұқсас табиғи құбылыстарды (агроглифтер) ғарыш факторларының әсерімен байланыстыру мүмкіндігі талданады. Қарастырылып отырған құбылыстардың критериалды белгілері және зерттелетін құбылыстың нақты құрылымдық ерекшеліктері анықталды. Фактілер жиынтығын түсіндіру үшін бүкіл өсімдік массивіне жеткілікті жоғары энергияның қысқа мерзімді радиациялық әсері туралы идеяны тарту ең перспективалы болып табылады. Бұл көзқарас дәнді дақылдар сабақтарының құрылымы мен физиологиясының ерекшеліктеріне сәйкес келеді. Бидай сабақтарының орналасуының себебі микротолқынды сәулелену импульсінің әсерінен олардың шыңдарын қыздыру болуы мүмкін. Инфрақызыл сәулеленуден гөрі микротолқынды сәулеленуге артықшылық беру физикалық тұрғыдан негізделген. Микротолқынды сәулелену импульсінің болжамды көзі-құрамында су мұзының едәуір массасы бар метеорлық дененің Жер атмосферасына енуінен туындаған метеорлық құбылыстың дамуы. Жұмыста бұл жағдайда толқын ұзындығы 1,35 см болатын мәжбүрлі сәулелену импульсінің (лазер түрінің) пайда болуын күтуге болатындығы көрсетілген. Қарастырылып отырған әсерді тудыруы мүмкін метеорлық дененің энергиясы мен массасын есептеу метеорлық астрономия деректерімен жақсы үйлеседі. Сабақтардың орналасуындағы тәртіп өсімдіктердің дамуының гелиотропизмі тұрғысынан түсіндіріледі. Агроглифтердің пайда болуының метеорлық белсенділіктің көріністерімен байланысының жалпы аспектілері және зерттеудің даму перспективалары талқыланады.
