ТЫҒЫЗ ПЛАЗМАДА СУТЕГІ-КРЕМНИЙ ЖӘНЕ СУТЕГІ-ГРАФИТ ҚОСПАЛАРЫ ҮШІН ДИФФУЗИЯ КОЭФФИЦИЕНТІН ЗЕРТТЕУ
DOI:
https://doi.org/10.26577/JPEOS.2024.v26-i2-a3Кілттік сөздер:
диффузия коэффициенті, сутегі-кремний, сутегі-графит, Чепмен-Энског әдісіАннотация
Тығыз сутегі бойынша ыстық тығыз материя мен инерциялық ұстап тұратын термоядролық синтез бойынша жүргізілген теориялық және эксперименттік зерттеулер қазіргі күнде өте маңызды болып табылады. Сондай-ақ, бұл алып планеталардың ішкі динамикасын, жұлдыздар маңындағы заттың аккрециясын, радиациялық қысымның әсерін және олардың ішкі құрылымындағы конвекция және диффузия процестері мен спектрлік эволюциясын тереңірек түсінуге мүмкіндік береді. Тығыз ортадағы жылу тасымалдау және диффузия процестерін зерттеуде металлдық сутегі негізгі рөл атқарады. Ол ғылым мен техникада асқын өткізгіш ретінде маңызды практикалық қолданыстарға ие бола алады. Бұл жұмыста тығыз сутекті плазмада өтетін диффузия процесі зерттеледі. Дебай потенциалы негізінде тығыз плазма үшін плазманың идеалды емес параметрінің әр түрлі мәндері үшін диффузия коэффициенттері Чепман-Энског әдісімен сутекті плазмадағы кремний және көміртекті материалдары үшін бағаланды. Дебай потенциалы негізінде алынған нәтижелер молекулалық динамика, AA-TCP (average-atom, two-component plasma model) модельдерімен салыстырғанда Γ < 1 әлсіз байланыс шегінде жақсы сәйкестік табады
Библиографиялық сілтемелер
Baraffe I., Chabrier G., and Barman T. The physical properties of extra-solar planets, Reports on Progress in Physics. – 2010. - V.73. – P. 016901.
Saumon D. and Guillot T. Shock compression of deuterium and the interiors of Jupiter and Saturn, The Astrophysical Jourmal. – 2004. - V. 609. - P. 1170-1180.
Guillot T. and. Showman A. P. Evolution of “51 Pegasus b-like” planets, Astronomy. Astrophysics. – 2002. - V. 385. - P. 156-165.
Nellis W. J. Dynamic compression of materials: metallization of fluid hydrogen at high pressures, Reports on Progress in Physics. – 2006. - V. 69. - P. 1479.
Burrows A., Hubbard W. B., Lunine J. I. and Liebert J. The theory of brown dwarfs and extrasolar giant planets, Reviews of Modern Physics. – 2001. – V. 73. – P. 719.
Redmer R., and B. Holst. Metal-to-Nonmetal Transitions. Springer Series in Materials Science (Springer, Berlin). – 2010. - Vol. 132. - P. 63.
McMahon J.M., Morales M.A., Pierleoni C. and Ceperley D.M. The properties of hydrogen and helium under extreme conditions// Reviews of Modern Physics. – 2012. - V. 84. – P. 1607.
Weir S.T., Mitchell A.C., Nellis W.J., Metallization of fluid molecular hydrogen at 140 GPa. Physical Review Letters. – 1996. – Vol. 76 (11). – P. 1860–1863.
Caplan M.E., Bauer E.B., Freeman I.F. Accurate diffusion coefficients for dense white dwarf plasma mixtures // Mon. Not. R. Astron. Soc. Lett. – 2022. – Vol. 513, № 11. – P. L52-L56.
Moldabekov ZA, Dornheim T, Bonitz M. Screening of a test charge in a free-electron gas at warm dense matter and dense non-ideal plasma conditions // Contributions to Plasma Physics. – 2022. –Vol.62. - e202000176.
Kodanova S.K., Ramazanov T.S. et al., Calculation of ion stopping in dense plasma by the Monte-Carlo method // ournal of Physics: Conference Series. – 2018. – Vol.946 (1).
Saumon D., Blouin S., Tremblay P-E. Current challenges in the physics of white dwarf stars // Physics Reports. – Vol. 988. - 2022.– P. 1-63.
Heinonen R.A. et al. Diffusion Coefficients in the Envelopes of White Dwarfs // Astrophys. J. – 2020. – Vol. 896, № 1. – P.2.
Shestakova L.I., Kenzhebekova A.I., Serebryanskiy A.V. On survival of dust grains in the sublimation zone of cold white dwarfs // Mon. Not. R. Astron. Soc. - 2022. - Vol. 514, № 1. – P.997-1005.
Kodanova S. K., Issanova M. K., Omiraliyeva G.K., Ramazanov T.S. Investigation of the influence of single-particle oscillations on the transport properties of dense plasma // Contributions to Plasma Physics. – 2022. – V.62(10). – e202200018.
M. K. Issanova, S. K. Kodanova, T. S. Ramazanov, D. H. H. Hoffmann, Contrib. Plasma Physics 2016, 56(5), 425.
Stanton L.G., Murillo M.S. Ionic transport in high-energy-density matter // Phys. Rev. E. – 2016. – Vol. 93, № 4. – P. 1-23.
Paquette C. et al. Diffusion coefficients for stellar plasmas // Astrophys. J. Suppl. Ser. – 1986. – Vol. 61. – P. 177.
Chapman S., Cowling T.G. The Mathematical Theory of Uniform Gases. – Cambridge: Cambridge Univ. Press, 1970. – P.448.
Pelletier C. et al. Carbon pollution in helium-rich white dwarf atmospheres Time-dependent calculations of the dredge-up process // Astrophys. J. – 1986. – Vol. 307. – P. 242.
Baalrud S.D., Daligault J. Modified Enskog kinetic theory for strongly coupled plasmas // Phys. Rev. E. - 2015. - Vol. 91. - № 6. - P. 063107.
